09 Φεβρουαρίου 2009

Τα όρια της ρηχότητας

Κανονικά θα ήταν αρκετή η ανάμνηση του Μπένι Χιλ ώστε να συμπεράνει κανείς με ασφάλεια αν το μουστάκι του Χίτλερ το 2009 συνιστά τεκμήριο σάτιρας ή τεμπελιάς. Και παρότι σε καθέναν κάποια στιγμή η λίγη ή πολλή έμπνευση στερεύει, οπότε αρχίζει το ξαναζεσταμένο φαγητό, στην περίπτωση του Λαζόπουλου τα πράγματα είναι σοβαρότερα.
Δηλαδή η σάτιρα δεν είναι τίποτε άλλο, παρά η σκέψη που κάνει ο μέσος Έλληνας στο σπίτι του, την ώρα που ακούει κάτι και μιλάει στη γυναίκα του και λέει «τι μας λέει ο…» και αυτό είναι το βαθύτερο αίσθημα του κόσμου, το οποίο καταγράφει η σάτιρα με τη δύναμη να φέρει αυτό το λόγο που αυτοί αρνούνται να ακούσουν, μπροστά και να τον ακούσουν. (βίντεο, απομαγνητοφώνηση)
Από λογική άποψη, η επίκληση του μέσου όρου για τη νομιμοποίηση της σάτιρας σε τι διαφέρει από την επίκληση του νόμου και της τάξης για τη νομιμοποίηση του αυταρχισμού; Για μένα, κι ας θεωρηθεί κακεντρέχεια (ή μήπως απόπειρα σάτιρας;), αυτό που συμβαίνει είναι πως ο Καρατζαφέρης της σάτιρας μέμφεται τον Λαζόπουλο της πολιτικής. Με το δίκιο του, όμως είναι μόνο δικό του.

Αλλά μπορεί να κάνω λάθος. Ίσως να μην πρόκειται για διαφορετικές όψεις της ίδιας δημαγωγίας. Πιθανόν ο Καρατζαφέρης να εκπροσωπεί τη συντηρητική δημαγωγία και ο Λαζόπουλος την προοδευτική. Το χειρότερο είναι άλλο. Η αντίληψη πως οι φορείς αποκρουστικών ιδεών, οι δράστες αποτρόπαιων πράξεων, έχουν την αντίστοιχη όψη.
Mπορούμε πλέον να πούμε με ευκολία, κρατώντας μια φωτογραφία, ότι τα εξέχοντα χαρακτηριστικά των εγκληματιών είναι το μεγάλο πηγούνι, το σκληρό βλέμμα, τα πυκνά μαλλιά και δευτερευόντως τα αυτιά που προεξέχουν, το στενό μέτωπο ή μια στραβή μύτη




Αν καλύψουμε το πρόσωπο του Χίτλερ, αν του ξυρίσουμε το μουστάκι διάβολε, οι φωτογραφίες δείχνουν να βγαίνουν από οποιοδήποτε οικογενειακό άλμπουμ. Αντίθετα, αν επιστρατεύσουμε τον Λαμπρόζο, δίπλα στην ενσάρκωση του Κακού τα παιδιά φαντάζουν σαν τα μεγαλύτερα αδερφάκια του μωρού του Ρόζμαρι. Και η κυρία Φόρστερ αρχιθαλαμηπόλος της Κόλασης.

Και μια ειλικρινής απορία. Αφού η σάτιρα δεν έχει όρια, πως γίνεται και δεν θυμάμαι καμία περίπτωση δικαστή που να σατιρίστηκε; Ο Σαρτζετάκης δεν μετράει, μιλάω για εν ενεργεία δικαστή ή εισαγγελέα. Και πάντα για σάτιρα, όχι κριτική.

Δεν λέω πως έχει συμβεί, αλλά όντως αναποδογυρίζω το μυαλό μου και δεν βρίσκω κάτι. Ένας καλός υποψήφιος πρέπει να είναι ο Λένυ Μπρους, ο βρωμόστομος. Αλλά νομίζω πως αυτός είχε κάνει σόου σε δίκη. Αυτοκαταστροφικό σαν υπερασπιστική μέθοδος, και αξιοθαύμαστο, αλλά ψάχνω για σάτιρα επί σκηνής συγκεκριμένου φυσικού δικαστή.

3 σχόλια:

Elias είπε...

Πάντα αυτό δεν ήταν το βιολί του Λαζόπουλου; Προστάτης άγιος του κατώτατου κοινού παρονομαστή, είμαι κι εγώ ένας από σας, ο κοσμάκης έχει δίκιο, για όλα φταίει μια ελίτ της εξουσίας και του χρήματος. Είχε κάποτε έμπνευση και τώρα την έχασε;

Εν ενεργεία δικαστής που να χιλιοσατιρίστηκε ήταν πρόσφατα ο κ. Γαβαλάς ("κάποτε τα παιδιά έτρωγαν σπιτικό φαγητό, τώρα τρώνε επιβλαβή έτοιμα και πλαστικά φαγητά. Αυτό είναι πρόοδος;"). Όλο και κάτι θα 'χει εισπράξει κι ο κ. Σανιδάς. Επίσης, οι 'Σφήκες' του Αριστοφάνη.

(από περιέργεια)

Manchurian είπε...

Δεν υπήρξα ποτέ μεγάλος φαν του Λαζόπουλου. Ακόμα και οι Δέκα Μικροί Μήτσοι με έχασαν νωρίς από τακτικό θεατή. Ίσως να έχει να κάνει με το γούστο μου. Θεωρώ πως υπάρχει διάκριση μεταξύ λαϊκισμού και δημαγωγίας. Εντελώς σχηματικά, λαϊκιστής είναι ο ανιδιοτελής δημαγωγός, και δημαγωγός ο ιδιοτελής λαϊκιστής. Κυκλικός ορισμός αλλά δίνει το πνεύμα νομίζω.

Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο από κάθε άλλο στον Λαζόπουλο συμπυκνώνεται στη φράση του "κοιτάξτε φάτσα". Δεν αποκλείεται να πρόκειται για την ευκολία του κλισέ. Ο καπιταλιστής είναι χοντρός, η χαζή είναι ξανθιά.

Αλλά τελικά στο πηλίκο μένει μία σκέψη πρωτόγονη. Ο Παζολίνι έγραφε θυμωμένος στον Καλβίνο πως δεν υπάρχει λόγος να απεύχεται τη συνάντηση με τους φασίστες, Δεν είσαι σε θέση να τους αναγνωρίσεις ούτε κι αν κάτσουν δίπλα σου στο τρένο, του έγραφε.

Κι ο Λαζόπουλος θέλει να δρέψει δάφνες παρρησίας και οξυδέρκειας με το μουτζούρωμα του Καρατζαφέρη.

Για τους δικαστές, θα ήθελα να δω τον Μητσικώστα να σατιρίζει το τριμελές συμβούλιο του ΣτΕ. Ας πούμε να δείξει τους δύο με κόκκινες φανέλες και τον πρόεδρο με πράσινη. Κάτι τέτοιο. Πιστεύω πως οι αντοχές θα αποδεικνύονταν ελάχιστες.

Στις αντοχές της κοινωνίας αναφέρομαι.

Ανώνυμος είπε...

ΜΙΛΆΕΙ Ο ΓΙΏΡΓΟΣ ΚΑΡΑΤΖΑΦΈΡΗΣ

Γιατί δεν ξέρω όλοι φασίστα με θαρρούν…
Από μια Νέα βγήκα εγώ Δημοκρατία!
Παιδί της είμαι εγώ φτυστό! Κι όσοι απορούν
στα που κρατεί αυτή ας ψάξουνε αρχεία.

Ξέρετε πόσους βουλευτές εγώ κρατώ.
Μ’ ακραίος αν ήμουν δε θ’ ανέχομουν κανέναν.
Ως για τους ξένους μας, πολύ τους αγαπώ΄
αυτοί μισούν-ποιος το γιατί να ξέρει …-εμένα…

Και αν να πάρουμε την Πόλη θέλω εγώ
είναι γιατί έχω εκεί πέρα εν’ αμπελάκι
που μία θεια μου το τρυγάει κι όχι εγώ,
και που ούτε μου ’στειλε ποτέ ένα σταφυλάκι.

Κι αν στους αρχαίους βρίσκω εγώ την ηδονή
και δεν μου ειν’ οι ήρωές τους διόλου ξένοι,
είναι που εκείνο το παιδί-τον Άδωνι-
θέλω να δω στα εκδοτικά να πετυχαίνει.

Το να μ’ αρέσει από «φασ» ό,τι αρχινά
από παιδί στην Κατοχή μού έχει μείνει-
τότε φασ-όλια που εζητιάνευα συχνά
κι αυτά τα γράμματα ζακόνι μου ’χουν γίνει.

Γι αυτό σας λέω μη γνιαζόσαστε γι αυτά
και ψήφο δώστε μου σα φτάσουμε στην κάλπη-
πρωθυπουργό κι εμένα κάντε μια φορά:
γιατί άλλοι ’κάναν τον Ομπάμα;..έναν αράπη;!..

Κι ακούστε ’δω
δεν είμαι ακραίος όπως λέτε κάθε μέρα΄
κι αν στέκω εδώ
είναι που- κρίμα!- δεν υπάρχει παραπέρα…

Γιώργης Χολιαστός